Hoe ontstaan de meeste files?

Vrijdag 25 april 2025

Iedereen kent het wel, je rijdt lekker door en ineens bam, file. En het gekke is, vaak is er niet eens een ongeluk of wegafsluiting te bekennen. Hoe kan het nou dat we in Nederland, ondanks al dat nieuwe asfalt, toch steeds weer stilstaan? Tijd om eens te kijken waar al dat filerijden eigenlijk vandaan komt. Wil je nu zonder zorgen genieten van de binnenstad van Amsterdam? Dan is het dus niet verstandig dit met de auto te doen. Kies je voor een boat trip Amsterdam, dan vaar je zo overal doorheen en zie je alles van dichtbij zonder dat je bang hoeft te zijn voor files.

Extra rijstroken maar een tijdelijke oplossen

Jarenlang werd er geroepen dat extra rijstroken dé oplossing waren. Maar ja, meer asfalt werkt een beetje als een magnetisch veld voor auto’s. Zodra er ruimte bij komt, weten we die binnen no-time weer vol te proppen. Mensen denken, hé, het rijdt lekker, dan pak ik de auto in plaats van de fiets of trein. Voordat je het weet staan we alsnog weer met z’n allen stil. Je kunt dus beter voor je ontspanning een boottocht door de grachten van Amsterdam maken, dan dat je met de auto een stuk gaat rijden. Vooral in de spits is het enorm druk en in de grote steden zoals Amsterdam, eigenlijk altijd.

Te weinig afstand

Wat veel mensen niet beseffen is dat de meeste files helemaal niet ontstaan door ongelukken, maar simpelweg door ons rijgedrag. Zodra het drukker wordt, kruipen we massaal bumper aan bumper. Best knap eigenlijk, als je bedenkt dat veel mensen minder dan een seconde achter hun voorganger rijden. Maar ja, één onverwachte remactie en de hele sliert staat stil. En nee, regen of mist helpt ook al niet mee, dan houden mensen iets meer afstand en dat zorgt meteen weer voor minder auto’s per uur die door kunnen rijden. 

Slecht weer

Zodra de blaadjes van de bomen vallen, barst het fileleed pas echt los. Waarom? Simpel. Het wordt kouder, het regent vaker en niemand staat te springen om door de regen te fietsen of te wachten op een vertraagde trein. Dus hup, massaal de auto in. Tel daar de donkere ochtenden en gladde wegen bij op en je snapt meteen waarom de files in het najaar zo hard toenemen. 

Files maken zichzelf erger

Misschien wel het meest frustrerende aan files is dat ze zichzelf versterken. Want zeg nou eerlijk, wie heeft er niet eens stilgestaan zonder dat er een ongeluk of pechgeval te zien was? Vaak komt het doordat iemand een paar kilometer verderop even afremt en die vertraging golft dan als een soort slinger door de hele rij heen. Op plekken waar geen goede alternatieven zijn, zoals een parallelweg of een omleidingsroute, is het helemaal feest. Dan is het gewoon aansluiten en hopen dat het nog een beetje opschiet.

Technische problemen

Moderne snufjes zoals adaptieve cruise control zouden de oplossing moeten zijn. Toch blijkt dat die systemen vaak juist iets te voorzichtig zijn, waardoor ze extra ruimte houden en de capaciteit van de weg afneemt. Aan de andere kant worden slimme systemen, die zorgen voor betere doorstroming met stoplichten of verkeersborden, juist vaak wegbezuinigd. Zonde, want die kunnen echt een verschil maken. 

De enige echte oplossing?

Stiekem weten de meeste mensen het wel. Het gaat uiteindelijk niet om de lengte van de weg of het aantal rijstroken, maar om hoe slim we die gebruiken. Spreiden van verkeer, vaker thuiswerken, buiten de spits reizen of gewoon eens wat vaker op de fiets stappen zou al flink helpen. Maar ja, dat doen we pas weer als de filepijn echt te groot wordt. Tot die tijd… gewoon even geduld hebben en misschien een goede podcast klaarzetten.